Letra nga limbo
23 SHTATOR 2016
Sikur pleqtë tanë të merrnin pensione të dinjitetshme; familjet tona të shëroheshin
në spitale moderne; të rinjtë tanë të udhëtonin pa viza; studentët të
edukoheshin mirë për punë; sikur fëmijët tanë të ishin të sigurt nga plumbat që
fluturojnë nëpër rrugë e sheshe – ndoshta dhe do të kishim luksin e trajtimit të
simbolikës; të kishës me tulla e luftës paranoike. Por se kemi ama. Sepse pleqtë
tanë marrin lëmoshë; spitalet i kemi pa penj; shkollat me analfabetë përplot; të
izoluar jemi gjithandej - e sheshet e lira që i mbajmë si të tillë janë bërë
arena gangsterësh e horrash përditë.
-1-
Ky vend ka afinitet të merret me gjëra të parëndësishme;
të bëjë pra temë kolektive ide e çështje që në mënyrë periferike, në raste të
rralla madje, zënë vendin në tryezën diskutuese të një familjeje mesatare
kosovare. Dhe në magjiken e vendit tonë për të prodhuar sentimente mbi
simbolika, u shtrua dhe trajtua edhe çështja e Kishës në kampusin universitar.
Në këtë trajtim, si gjithmonë, nuk munguan zërat
ultranacionalistë që nivelin e lartë të hormoneve të pubertetit të vonuar të
tyre e shpërfaqin me gulçima e klithma neveritëse. Dhe neveritëse do të ishte
ideja e rrënimit të kësaj kishe – në idenë klasike rrënuese pra, ku makineri të
rënda para turmave ekzaltuese turbofolkësh aktivistë, rrënojnë një objekt prej
tullash me një kryq sipër. I paimagjinueshëm dhe i parikuperueshëm do të ishte
dëmi i pamjeve të rrënimit të një kishe, nga një vend me shumicë myslimane, që
dërgon – siç po na e thonë – për kokë banori më së shumti luftëtarë në ISIS në
vit. Secili shpjegim mbi sentimentin e drejtë që kosovarët kanë ndaj këtij
objekti, si rikutim i shtypjes së Millosheviqit, do të bëhej i parëndësishëm. E
rëndësishme, dhe primare, do të mbetej thirrja e Serbisë, dhe aleatit të saj
kryesoj Rusisë, se Kosova është vend i terrorit dhe terroristëve, dhe se përpjekja
shqiptare, është religjioze e jo kombëtare – apo në fund të ditës nuk është njerëzore
e qytetare.
Kosova fatkeqësisht nuk ka zgjidhje të mirë të largimit të
trashëgimisë së Millosheviqit. Por ka, megjithatë, ide që i afrohen mjaftueshëm
mirësisë së trajtimit të kësaj problematike. E para, dhe më e rëndësishmja, do
të ishte mos marrja me këtë çështje fare tani. As që kemi rend e as që kemi
pozicion imazhi për ta trajtuar atë tani. E dyta, jo më pak e largët, është
transformimi i kishës në një objekt që rikujton periudhën e shtypjes së
Millosheviqit. Dikush i kishte vënë emrin muze. E treta, dhe jo më pak e
mundshmja, është bartja e objektit, tullë më tullë, në një lokacion tjetër.
Në të gjitha rastet, duhet pasur parasysh se thirrjet e
Kishës Serbe se prona në kampus është e saja, duhet trajtuar mbi bazën ligjore
të Ahtisaarit dhe Kushtetuetës së Kosovës, ku të gjitha vendimet e transformime
të periudhës së Millosheviqit, trajtohen nën parimin e diskriminimit –
rrjedhimisht nuk merren për bazë. Në të njëjtin parim Kosova kishte refuzuar
dhe borxhin ndërkombëtar të marrë nga regjimi serb në emër të Kosovës; në të njëjtën logjikë
mund të refuzojë transferimin e pronës së Universitetit në pronë Kishe.
-2-
Diskutimi kolektiv mbi kishën – e temat e ngjashme si kjo
– ka kohë që po eklipsojnë problemet bazike të kosovarëve. Sikur pleqtë tanë të
merrnin pensione të dinjitetshme; familjet tona të shëroheshin në spitale
moderne; të rinjtë tanë të udhëtonin pa viza; studentët të edukoheshin mirë për
punë; sikur fëmijët tanë të ishin të sigurt nga plumbat që fluturojnë nëpër rrugë
e sheshe – ndoshta dhe do të kishim luksin e trajtimit të simbolikës; të kishës
me tulla e luftës paranoike. Por se kemi ama. Sepse pleqtë tanë marrin lëmoshë;
spitalet i kemi pa penj; shkollat me analfabetë përplot; të izoluar jemi gjithandej
- e sheshet e lira që i mbajmë si të tillë janë bërë arena gangsterësh e
horrash përditë.
Dhe në vend të diskutimit e angazhimit për tema si këtë, fukarallëku
ynë i ideve plotësohet me muhabete koti. Muhabet koti ishte dhe paralajmërimi për
luftë i liderit nën hije të “Lëvizjes Vetëvendosje”, Kurtit.
Nuk kam asgjë kundër idesë së përgatitjes ushtarake të
Kosovës. E bën secili shtet sot nëpër botë; do të duhej ta bënim dhe ne,
konform kapaciteteve tona financiare e nevojave për siguri. Buxhetet ushtarake
të plot vendeve zënë vendin më të lartë në shpërndarjen e parasë publike. Por
ama, janë shtetet që bëjnë këtë gjë. Shtetet pra, jo individët. Dhe diskutimi i
luftës në cilësimet e individëve e jo të shtetit – pra kur ke shtet, ushtri,
polici, inteligjencë e forca të tjera të sigurisë – ato që i kemi e ato që po këta
anëtarë Parlamenti i kanë ndërtuar nëpër vite – mbesim diskutime të huqura e të
vonuara për hiq më pak se 17 vjet. Është e pakuptimtë të mbajmë në një anë
shtet, e të presim në anën tjetër mobilizime civilësh. Shteti nuk është lojë;
si lojë fatkeqësisht po trajtohet nga të gjithë.
Një mendësi e tillë vjen mesiguri nga bindja refuzuese e
shtetësisë së Kosovës, dhe mospranimit të idesë se Kosova është shtet. Së këndejmi,
Kosova provohet të shihet siç është parë 17 vjet më parë; kur s’kishim shtet;
kur pritjet ishin mbi kushdo që mundet; çfarë të mundet. Në rrethana si këto,
lufta e Kosovës konceptohet si luftë regjionesh e mahallash; jo luftë e
shtetit. Sepse lufta e shtetit nuk pranon qetësi në Prishtinë e përballje në Dukagjin.
Lufta e Kosovës, shtet e Republikë, nënkupton mobilizim të organizuar, për aq
sa vlenë organizimi në luftë. Lufta e Kosovës, mbi të gjitha, nuk nisë për një mëhallë.
Në emër të Kosovës, si shtet për luftë, do të flasin të gjithë qytetarët e saj,
jo vetëm disa.
Mbi të gjitha, diskutimi i sotshëm për luftë para tw
gjitha temave tw tjera, është tregues se sa keq është e ngatërruar një pjesë e
opozitës në vete. Dhe ky ngatërrim bëhet edhe më i rëndë kur një pjesë e madhe
e individëve brenda opozitës, rreshtohen me automatizëm pas çdo deklaratë të
liderit të tyre – suprem. Është e pabesueshme se si mendje intelektuale, të
ngritura e mjaftueshëm kritike (që dalin se s’janë), ndryshojnë brenda natës
bindjet që kanë dhe bëhen mbrojtës të ideve që as s’i kanë menduar, as s’i kanë
besuar – e s’kanë për t’i besuar asnjëherë. Gadishmëria e militantëve për të
ndjekur liderin për çdo deklarim, mund dhe të pritet. Por mendjet e pavarura kur
ndjekin një rrugë të tillë tregojnë se sa të trushpëlarë po bëhen për secilën
ditë.
No comments:
Post a Comment