Letra nga limbo
KOHA DITORE, 29 MAJ 2015
Një pjesë e shqiptarëve të Kosovës, dhe
fatkeqësisht të artikuluar mirë nga grupe të ndryshme politike nacionaliste – të
djathta e të majta pa dallim, vazhdojnë të ndërtojnë institucione e trupa
paralele me shtetësinë. Këta hipokritë të rrastë, deputetë e politikanë, në njërën
anë paguhen për të bërë institucione, e në anën tjetër i rrënojnë ato për një
ditë.
-1-
Do të kishte qenë gjithçka më lehtë këndej,
sikur gjërat të bëheshin me më pak eufori. Për më tepër, do të kishte qenë
gjithçka më lehtë sikur gjërat të kishin një rezon e mendim të shkrirë
paraprakisht. E në mungesë të rezonit dhe në prezencë të euforisë, fotografitë
e Kosovës këtë javë ishin të një shteti hajgare, me plot shfaqje teatrale, me
emocione e kërcënime plumbash plot; primitivizëm mendor e kulturor sa të duash.
Marrëzi, marri, jemi larg shumë.
Një pjesë e shqiptarëve të Kosovës, dhe
fatkeqësisht të artikuluar mirë nga grupe të ndryshme politike nacionaliste – të
djathta e të majta pa dallim, vazhdojnë të ndërtojnë institucione e trupa
paralele me shtetësinë. Këta hipokritë të rrastë, deputetë e politikanë, në njërën
anë paguhen për të bërë institucione, e në anën tjetër i rrënojnë ato për një
ditë. E institucionet e ndërtuara, ato të shtetit pra, janë aq keq të ndërtuara
– natyrisht se kush i ndërton – sa që lejojnë secilin grupizim që ka zë e gjoks
të bëjë çfarë të dojë. Të prodhojë heronj e dëshmorë, t’i varrosë ata ku të dojë,
të promovojë luftëra të reja e të caktojë tradhtarë e të patriotë siç e
konsiderojnë.
Këta rrahagjoksë që kanë zë e kërcenim
plot, të mbështetur pra nga politikanë e parti hipokrite, kanë urrejtjen aq të
madhe me pushtetin (me apo pa të drejtë pak ka rëndësi këtu), sa që në një thes
me pushtetin kanë futur dhe shtetin. Këtë rrahagjoksë ceromonishë teatrale,
gjithsesi joshtetërore e rrjedhimisht dhe jorelevante, ringjallin qëllime të
reja nacionaliste, të frikës e kaosit – të vet anarkisë – me shpresë që të
ngrihen mbi to.
Lajmi i keq për ta, dhe politikanët
hipokritë që i kanë në krah, është se koha e epëve, e guerilës, e ilegalës apo
dhe kaçakes ka mbaruar. Koha e djemve e vajzave të shtetit, të Republikës, që
kanë një hierarki, një përfaqësim dhe përfundimisht një llogaridhënie është
tani.
-2-
Pra rrahagjoksit me zë plot – kërcënime
gjithashtu – preferojnë të shfaqen si me vesh në lesh para raporteve e
evidencave të agjencive shtetërore të Republikës, për të ecur solo me shfaqjet
e tyre teatrale, me uniforma e trupa paramilitare. Këto raporte, që dalin dhe
sot, nuk u përmendën nga ta, e nuk hapën as edhe një diskutim shoqëror, të
rrjedhshëm e pa eufori siç do t’i kishte hije një shoqërie të mbarë. Të gjithë
të strukur në frikë e me prirje konspiraitve nga më të ndryshmet. Frikën, ç’është
e vërteta, ua kanë shti rrahagjoksit në palcë. Njëjtë sikurse ekstremistët
fetarë, po fole për ta të bien në qafë; të kërcënojnë ty, familjen, të shajnë e
fyejnë me gjithçka.
Dhe kështu, diskutim shoqëror u bë një
opinion i një gazetari të respektuar kosovar, ndaj të cilit u ngritën dhe
thirrje për plumba në ballë – vetëm se po mendonte, ç’është e vërteta, siç
mendojnë institucionet shtetërore ku ka sot shqiptarë. Nacionalistët e tërbuar,
me gjithë partitë në krah që i kanë, natyrisht se zgjodhën konspiracionin.
Refuzuan qëndrimin shtetëror të Kosovës – që megjithatë pra kishte evidencë;
refuzuan edhe qëndrimet e të gjitha partive politike në Shqipëri – të majta dhe
të djathta njëtrajtësisht, përfshirë dhe vet qeverinë e Kryeministrinë atje; dhe
për fund, refuzuan partitë shqiptare në Maqedoni – refuzuan pra të gjithë. Dhe
sapo bënë këtë, u shpërfaqën përfaqësues të vetëm të vlerave të njëmenda
shqiptare.
Shih mjerimin. Këta 6-7 milionë
shqiptarë që kanë zgjedhur parti e artikulime politike, që kanë dy shtete, dy
ushtri (një në NATO e tjera në bërje disi), dy qeveri e nga dy gjithçka, u bënë
të pavlerë, jo të denjë për të përfaqësuar – dhe këtu vjen paradoksi – për ta përfaqësuar
veten. Mjaftojnë bajraktarët e muskujt për të dhënë mendim; të tjerat janë të
parëndësi.
Dhe derisa evidenca po bëhet, këtë herë
jo nga qarqe - apo siç kanë qejf ti thonë këta “kuzhina” – të hurit e të
konopit, por nga vet shqiptarët e institucionalizuar në inteligjencë e në
polici e ushtri, këtë çfarë e kemi pra, është mirë që gjithë qytetarët me
mendje të aftë për veten, të pandikuar nga euforitë nacionaliste e teatrale, të
lexojnë e dëgjojnë, të besojnë dhe në fund të konkludojnë mbi evidencën e
nxjerrë për ditë.
-3-
Do të kishte qenë gjithçka më lehtë këndej
sikur gjërat të bëheshin me më pak eufori edhe për proceset gjyqësore. Gjashtëmbëdhjetë
pas luftës, fatkeqësisht, ne ende nuk kemi trajtuar as edhe një rast të vetëm të
civilëve të vrarë – me arsyetimin se lufta jonë ka qenë e pastër.
Ç’është e vërteta, lufta jonë edhe ka
qenë e pastër. Futeni këtë në kokë që mos ta diskutojmë më. Këtë luftë askush
deri më tani nuk e ka vënë në kandar matjeje e vlerësimi. Por është poashtu
fakt se janë qindra civil të vrarë dhe – siç mund të ketë gjasë – ka individë që
krye në vete kanë kryer krime.
Për të vërtetuar ose jo këto krime,
natyrisht se duhet një gjykatë. Dhe sado që gjykatat tona kanë dëshmuar e stërdëshmuar
paaftësinë për të bërë gjykim, ato – dhe gjithë sistemi kontrollues e ankues
ndaj tyre – mbesin të vetmet alternativa që kemi. Në të kundërtën, bërja vet e
prokurorit, avokatit e gjykatësit, çfarë mund të jetë dëshira e shumicës prej këtyre
rrahagjoksëve, na sjellë neve e të tjerëve në dy-treqind vjet prapështi.
Dhe mbi të gjitha, nuk është e vërtetë –
as edhe pak e vërtetë madje – se sot, në ndonjë proces gjyqësor, po gjykohet
lufta çlirimtare. Ky arsyetim është vetëm një farsë tashmë bajate dhe e
zakonshme e të akuzuarve për të përlyer gjithçka pas tyre. Është e vërtetë, dhe
vetëm e vërtetë, se po akuzohen individë, që krye në vete mund të kenë bërë
krime.
Nuk po gjykohet as hierarkia ushtarake,
as përgjegjësia komanduese – dhe mbi të gjitha – as trashëgimia institucionale
e luftës së UÇK-së. Po gjykohet individi për një vepër individuale, krye në
veti pra, pa ndonjë ndërlidhshmëri me vet organizatën. Vetëm ata që konsiderojën
individin vet organizatë, pra që çlirimin e ndërlidhin me një, dy apo tridhjetë
individë, mund të ngrehin paralele të tilla.
Gjithsesi, në këtë gjykim, paradoksi i
paradokseve sërish na shfaqet nga politikanë nacionalistë që në njërën anë bëjnë
thirrje për gjyqësor e shtet demokratik, e në anën tjetër akuzojnë proceset
gjyqësore – madje edhe ato të Bashkimit Evropian. Hec e bjeri në fije të tillëve
tash.
-4-
Fatkeqësia më e madhe e
kësaj shoqërie është se ajo ende nuk e ka kuptuar se ka shtet; të ligë apo të
fortë atë që ka dhe atë që e ndërton vet. Kujdes, nuk po flas për pushtet, por
për shtet. Pushteti zgjedhet, rrëzohet e zëvendësohet - shteti ose bëhet ose
s'bëhet. Dhe mos më thuani që s'kemi shtet. Na mjaftojnë këta fqinjtë në veri.
E kur ke shtet, apo
pretendon se po ndërton një të tillë, atëherë e kupton se gjërat bëhen me një
rend; përfaqësimi, interesi, gjykimi, nderimi,
lufta, paqja dhe patriotizmi njëtrajtësisht kanë një rend e një artikulim. Nuk
bëhen më krye në veti - sepse ndërton një gurë, rrënon njëqind të tjerë.
Por nuk e fajësoj shoqërinë
për këtë sinqerisht. Gjatë gjithë kohës post-çliruese, shqiptarët nuk kanë arritur
të përjetojnë shtet njëmend. Kanë parë mjaftueshëm zaptim, hajni, pabarazi e
padrejtësi; pra janë ushqyer mosvet nga pushtete e klane një pas një, për të
përfunduar në distancimin prej shtetit dhe gjithçka që lidhet me shtet. Prandaj
sot kur mendojmë për mbrojtje, mendja nuk na shkon në ushtri të Republikës që e
financojmë, trajnojmë e ndërtojmë, por tek individë epi – në guerile, ilegale,
në lëvizje hala çlirimtare. Kur mendojmë për gjyqësi shikojmë nga të huajt, për
edukim sa më larg, për shëndet në rrugë - gjithkah, gjithku, por kurrë në
shtet.
Këta kanë vrarë shtetin pra.
Në vend të tij kanë ndërtuar institucione trashëgimie e paprekshmërie – studentë
me trashëgimi, beneficione me trashëgimi, vota me trashëgimi, vende pune me
trashëgimi, tenderë me trashëgimi, pafajësi me trashëgimi – njerëz të
paprekshëm, pacifistë e komandantë të pafajshëm pra në përjetësi. Mos i prekni.
Marrëzi. Më nuk dimë kush çfarë është, s'dallojmë patriotin prej tradhtarit, të
ndershmin prej kriminelit, të mençurin prej budallait; të gjithë në një thes,
secili krye në veti për të bërë punën lëmsh krejt.
No comments:
Post a Comment