Letra nga limbo
KOHA DITORE 27 MARS 2015
Nuk ka marre e turp në
afrimin tonë; paranojat e fqinjëve tanë paranoik nuk i kemi në rend për t’i
marrë seriozisht gjithsesi, por seriozisht duhet marrë substancën e takimeve në
fjalë. Sepse, për aq sa pritshmëria ime ka marrë përvojë, ka një mungesë të rëndë
sinqeriteti në mes të palëve, në veçanti të politikës së fjalëve të bukura të
Shqipërisë ndaj kërkim-atësisë së Kosovës.
-1-
E kam thënë
vazhdimisht se afrimi i Kosovës me Shqipërinë është natyral; është i zakonshëm
pra. Sepse të dy vendet, si pak vende të tjera ndërmjet, kanë intencë për
afrim, kanë orientim të njëjtë strategjik dhe në fund kanë dhe një lidhje
historike. Në secilin rast tjetër, vendet që potencialisht plotësojnë dy nga këto
tri premisa do të përfundonin natyralisht në aleancë e afrim. E aleancën e
afrimin Kosovë e Shqipëri nuk duhet menduar e as bërë ndonjëherë në hije e frikë;
bashkimi – siç na e thotë vet emri i organizimit – është vlerë evropiane;
Bashkimi Evropian është shkrirje pra, e në shkrirje pretendojmë të ecim të
gjithë.
Prandaj takimi i
fundit në Tiranë, i përbashkëti i dy qeverive, bën pikërisht atë çfarë
evropianizmi provon të na mësojë. Madje, për dallim nga takimet tona të
vonuara, në Evropë bashkimi e afrimi nuk bëhet më për tema të tregtisë, kalimit
të lirë kufitar apo politikës së jashtme të përbashkët (në çka dhe kemi mbetur
ne shqiptarët sot), por bëhet për tema krejt të mëdha. Bëhet për union të përbashkët
energjetik, për politikë të përbashkët fiskale e buxhetore, për ushtri e polici
të përbashkët – e përfundimisht, në ndonjë mundësi të re, edhe për një
Kushtetutë Evropiane. E shihni sa larg jemi ne kur vjen tek bashkimi?
Pra nuk ka marre
e turp në afrimin tonë; paranojat e fqinjëve tanë paranoik nuk i kemi në rend për
t’i marrë seriozisht gjithsesi, por seriozisht duhet marrë substancën e
takimeve në fjalë. Sepse, për aq sa pritshmëria ime ka marrë përvojë, përtej
ngjyrave të bukura kuq e zi, të rrumbullakuara me verdh e kaltër – herë për
Kosovë e herë për Evropë – ka një mungesë të rëndë sinqeriteti në mes të palëve,
në veçanti të politikës së bukur së Shqipërisë ndaj kërkim-atësisë së Kosovës.
-2-
Ky niveli i ulët
i pritshmërisë nuk më buron nga një kotizëm i së tashmës, por nga një evoluim i
ngjarjeve folklorike, që nga Shkupi e vilajeti i proklamuar atje, e deri tek
Prizreni i një viti më parë dhe marrëveshjet e nënshkruara atje; disa të nënshkruara
sërish dhe këtë jave.
Merreni për
shembull, marrëveshjen për lehtësimin e tregtisë së lirë (shih me çfarë merremi
ende); e nënshkruar një vit më parë në Prizren, e rinënshkruar sërish në Tiranë.
Dhe për ironi, këto dy marrëveshje vijnë mbi dy marrëveshje tjera e paraprake,
atë të bashkëpunimit bilateral për tregti të lirë, dhe të vet CEFTA’s; katër
marrëveshje për tregti të lirë – gjithmonë në kërkim të lëvizjes së lirë.
E do të
befasoheshit po të kuptonit se në mes Kosovës dhe Shqipërisë ka shumë segmente
që nuk kanë lëvizje të lirë – ani pse katër marrëveshje për lëvizje të lirë u qëndrojnë
pas. Kështu për shembull, sipas një raporti të përpiluar nga OECD, raport që do
të dalë në publik shumë shpejtë, bizneset kosovare që eksportojnë mish, pije
joalkoholike, produkte të gatuara e barna farmaceutike, nga të gjitha vendet e
Ballkanit kanë Shqipërinë si më problematikën. Këto të fundit madje nuk lejohen
të eksportohen asnjëherë në Shqipëri. Dhe këtu nuk po përfshijë problemet me
patate, me rrush e me verëra; storie të kaluara kaherë.
A e dini se certifikatat
e kontrollit të ushqimit, të lëshuara nga Republika e Kosovës, njihen në gjithë
Evropën – në secilin shtet që bizneset kosovare eksportojnë (Belgjikë, Suedi,
Gjermani, Zvicër e Francë), por nuk njihen e refuzohen nga Republika e Shqipërisë.
A e dini se bizneset kosovare – ato pak biznese që eksportojnë për në Shqipëri
atë pak prodhimtari që kemi këndej –
flasin për maltretimet nga më të çuditshmet e më të padrejtat. Nga
vonesat – deri në kalbje madje – të produkteve ushqimore, nga hapja e
produkteve të vakumit, nga ndalesat policore përgjatë gjithë rrugës, nga
pagesat korruptive, burokratike – e deri te thjeshtë ndalesa për eksport (siç është
rasti i barnave të prodhuara në Kosovë e të shitura gjithandej nëpër botë përveç
se në Shqipëri) janë karakteristika të relacioneve të tanishme tregtare në mes
të dy vendeve. Dhe ne ende flasim për lëvizje të lirë? Ta bëjmë dhe një marrëveshje
të re tani; ti bëjmë pesë gjithsejtë. Patetike.
-3-
Besoj se prapa
një josinqeriteti që anon kryesisht nga ana e Shqipërisë, sepse Kosova për
bizneset e Shqipërisë mbetet e hapur gjithnjë (e në ato pak raste kur ndodhte
ndonjë ekses ngrihej në këmbë secili, nga Parlamenti e tek bizneset, nga mediat
e tek partitë), pra prapa një josinqeriteti të tillë qëndron një relacion jo i
barabartë në mes të dy vendeve. Dhe këtë relacion e ushqejnë dy elemente. I
pari, ai i Kosovës, që kërkon në vazhdimësi një mbështetje atërore; e quaj
paternitet. Herë ndaj ambasadave e herë ndaj shteteve që me romantizëm dhe hiç
më shumë kanë marrë rolin e adoptimit tonë. Dhe i dyti, ai i Shqipërisë, që
provon të faktorizojë vetën si fatcaktues në rajon; e këtë faktorizim nuk e bën
nëpërmjet ndonjë zhvillimi ku me ditë sa ekonomik, por nëpërmjet futjes së vet
Kosovës në ekuacion. Po të shikoni me vëmendje, i gjithë komunikimi i
Shqipërisë në rajon bëhet nëpërmjet Kosovës. Rrjedhimisht, bëhet fare normale që
kryeministri i Shqipërisë të flet për secilin problem të brendshëm të Kosovës,
por kryeministri i Kosovës nuk bën të flasë asnjëherë për ato të Shqipërisë – vë
bast se për secilin do të dukej çudi involvimi i kryeministrit të Kosovës për
problemet e ujërave me Greqinë; se mos të flasim për ndonjë zhvillim politik të
përgjimeve, krimeve e ku ta di çka tjetër.
Në këtë
pababarazi, të ushqyer vullnetarisht – gjithsesi gabimisht – nga të dyja palët,
nuk mund të ketë dhe përgjegjësi. Prandaj në ditën e dytë prapa takimit, siç
dhe kishte ndodhur për treqind e kusur ditë të tjera pas takimit të parë,
bizneset e Kosovës, nën arsyetimin se Kosova dhe duron, parandalohen e
keqtrajtohen padrejtësisht për në Shqipëri. Asnjë biznes tjetër nga rajoni nuk
merr trajtim të tillë.
Për të ndryshuar
kjo gjendje nuk pres reagim të Shqipërisë. Për aq sa i ofrohet një politikani
atje një letër si kjo, do ta mbajë gjithnjë. E bën faktor pra, e bën pretendent
për lidership rajonal. Por pres nga Kosova që të zgjohet nga amenezia e ngjyrave
e flamujve që – dorën në zemër gjithmonë ngjallin krenari e mburrje – dhe të
kalojnë për tej. Të kalojnë tek vendosja e Republikës së Kosovës si të barabartë
me atë të Shqipërisë, dhe veçanërisht në fushën e tregtisë me interesa gjithçka
ose asgjë. Ose mbesim dy ose bëhemi një. Dhe nëse bëhemi një, ta bëjmë që sot.
Gjithsesi, në
takimin e fundit të dy qeverive, gjen njeriu më shumë përmbajtje dhe mesazh se
sa ai i parë. Mbetet impresiv dhe i guximshëm veçanërisht mesazhi i
kryeministrit të Shqipërisë që përfundimisht guxon ta trajtojë si të turpshme –
përballë evropianëve pra – izolimin kosovar. Një gjuhë e padëgjuar këndej,
tipike e atë-kërkuesit (këtë herë ndaj Evropës). Implementimin e marrëveshjeve
të nënshkruara e stërnënshkruara tani, mbetet për ta parë. Gjithsesi, Kosova
dhe Shqipëria duhet të guxojnë të mendojnë “big”; të mendojnë për qasje në porte,
në gaz, e energji, për unione të ngjashme – tipike evropiane – për secilën fushë
me interes. Për faktorizimin e dy vendeve në një garë të rëndë konkurrence
rajonale, ku të dyja, si të ndara, mbesin në fund. Përfundimisht, për më shumë
sinqeritet.
No comments:
Post a Comment