Letra nga limbo
KOHA DITORE, 12 DHJETOR 2014
Një paravlerësim i kompozicionit qeverisës
dhe hapave të parë të tij
-1-
Nuk ka
dyshim se bërja e qeverisë – në çdo rrethanë – është më e mirë se sa mosbërja e
saj dhe shkuarja përfundimisht për në dreq të mallkuar; siç dhe nuk ka asnjë
dyshim se bërja e kësaj qeverie – në konstalacionin e tanishëm – është zgjidhja
më e keqe e mundshme nga të gjitha alternativat në tavolinë; siç dhe kishin
vetëdeklaruar protagonistët e saj deri në ditën e bërjes.
Prandaj,
si rrallëherë, një qeveri e re, e presupozuar të nisë me entuziazëm e eufori,
nisë punën në defensivë e nervozizëm; të gjitha produkt i një deficiti moral. Deficiti
moral është i natyrshëm kur ndryshohet diskursi i qëndrimeve e rrjedhimisht bëhet
pikërisht e kundërta e promovimit të mosbërjes përgjatë gjithë ngritjes
politike. Sepse, bashkimi i LDK-së me rivalin e përjetshëm politik PDK-në, përkundër
një kauze të votuar për mosbashkim, nënkupton edhe ndryshim kursi politik për këtë
parti. Në këtë ndryshim kursi, kundërshtarët e akuzuar për vrasje bëhen partnerë;
alternativat e akuzuara për krim e korrupsion bëhen burime të vullnetit të mirë;
e secili tjetër që mendon ndryshe nga sot – njëjtë si gjithherë – bëhet
kundërshtarë e dashakeq. Natyrisht se ndryshimet e kurseve politike kanë për
t’u matur e vlerësuar ndonjëherë; më së largu katër vjet nga sot; e kur të
ndodhë ashtu do të kemi kohë mjaft e gjatë për të matur e peshuar vlerën e
vendimeve të tilla.
Tani për
tani mbetet fakt deficiti moral; dhe nga ky fakt buron edhe mbrojtja e vendimit
për qeverisje që karakterizon ditët e para të qeverisë së re. Si në pishman e
si në kërkim-falje ndonjëherë, aty-këtu nga disa edhe pa qarë kokën fort,
qeveria e re megjithatë futet në rrethanat më të vështira të mundshme politike
që një qeveri mund t’i ketë; dhe ky është vetëm fillimi.
-2-
Seanca e
parë parlamentare dha pikërisht këtë përshtypje; përshtypjen e një tensioni të
vazhdueshëm që do të drejtohet ndaj partnerit të vogël të koalicionit, LDK-së
pra, nga jashtë dhe nga brenda partisë, përgjatë katër viteve të ardhshme (nëse
ka mandat qeverisës për aq kohë). PDK në këtë rrethanë mbetet gjithsesi më e
relaksuar; pak ngase ka një imunitet të vazhdueshëm ndaj kritikës për keqbërje
– sikur kritikët janë mësuar me të, është PDK pra, s’pritet më mirë (sic) – pak
ngase ka një nivel më të ulët të demokratizimit partiak prandaj dhe uniteti i
pakontestueshëm për çfarëdo vendimi; dhe pak ngase për dallim nga të gjitha,
megjithatë ka treguar gjithmonë konsistencë – ajo nuk ka refuzuar asnjë parti
deri në bërje.
Dhe në
këtë relaksim, PDK gjen kohë e luks për të mbrojtur rivalin e vet nga kritikat
e para parlamentare dhe shoqërore – paramendojeni këtë. Në gjithë atë hallakamë
akuzash për krim, spiunazh e zaptim nga “shikizmi”, PDK gjen kohë të mbrojë partnerin
e saj në vend të vetës. Në stilin e keqardhjes të përcjellë me spekulim madje,
stil tanimë i zakonshëm i provincialitetit politik që e kanë mbjellë këndej,
ish-kryeministri, tash zëvendëskryeministër, mbron LDK-në duke provuar t’i vë të
gjithë në një rang të njëjtë – duke i bërë pra të gjithë të ligë. Kështu ai nxjerrë
disa letra të bardha në foltore – jep dy a tri spekulime – për t’u larguar më
pas nën qeshjet cinike të zakonshme të vetëkënaqësisë prej të pandershmes e
manipulimit.
Kjo
mbrojtje, dhe të tjerat që do të vijnë më pas, nuk i bëjnë hair LDK-së. LDK
duhet të kuptojë se ditën që PDK i mbron ata, ditën që PDK ndjenë keqardhje për
ta, dhe ditën që PDK jep argumente satisfakcioni për ta, i kanë punët keq e rëndë;
jashtëzakonisht rëndë madje; nëse ka ku të shkohet më keq e rëndë se sa është
sot gjithsesi.
-3-
Fotografia
e parë e qeverisë së re të jep një përshtypje të një përbërje kryesisht
akademike; për çka edhe u ritheksuan në vazhdimësi termat “doktor” gjatë
prezantimit. Qeveria e re gjithashtu të jep përshtypje për një ekspoze bukur të
detajuar të aktiviteteve të planeve – të cilat – dorën në zemër, po u bënë do të
bëjnë mrekullinë.
Por mrekullitë
qeverisëse në realitetin e tanishëm janë pothuajse të pamundura; sidomos kur në
to ke pikërisht promovuesit e antimrekullisë (prandaj dhe kundërshtimi shoqëror).
Kjo për disa arsye të rëndësishme; e para, për përbërjen e vet qeverisë. Pra
kjo qeveri e re, që i bën bashkë në një dy rivalë që nga natyra do të duhej të
ishin pra dy, do të ketë sfidë të veçantë funksionimin si një organizëm unik
dhe pa çarje. Fillimisht sepse në të gjenden dy kryeministra – varësisht se nga
cili kënd i vëzhgon njëri është mbi tjetrin – e më pas sepse në të, rivaliteti
i natyrshëm dhe historik do të dominojë mbi nevojën për unifikim. Ky
paralelizëm është provuar të zbutet nëpërmjet mos përfshirjes së individëve nga
të dyja palët që kanë ngjallur averzion për palën tjetër – një lloj mirëkuptimi
i dyanshëm – gjithsesi, tensioni dhe nevoja për dominim ndaj tjetrit është aty.
E dyta,
sepse kjo qeveri ka të gjithë ministrat e PDK-së, pra gjysmën e saj, njerëz
tashmë të provuar, të cilët me të gjitha politikat e tyre ekonomike, politike e
sociale, kanë sjellë stagnim, migrim e desintegrim. Gjysma tjetër e ministrave
të LDK-së, ndërkaq, janë njerëz po ashtu të provuar dhe larg nga premtimi i përgjithshëm
për reformë qeverisëse. Pjesa e mbetur, ndërsa, jo e provuar, megjithatë nuk përbën
ekipin e ëndrrave që kjo parti ka në vete; në disa raste ata madje janë tërësisht anonimë. Ekonomistë,
juristë e njohës të sigurisë – nga më të mirët madje – mbeten jashtë; shumë nga
ta për shkak të një idealizmi e konsistence që vazhdojnë ta mbajnë, e pak nga
ta për shkak të mbajtjes së inatit për mospërfshirje qeverisëse.
E treta,
sepse kjo qeveri merr timonin në situatën më të rëndë shoqërore në të cilën është
gjendur Kosova ndonjëherë. Gjykata speciale, asociacioni i komunave serbe,
dialogimi me Serbinë përbëjnë vetëm disa nga temat me të cilat kjo qeveri e re
do të nisë ditët e para të saj – dhe këto nuk janë zgjedhjet e saj madje.
Zgjedhjet e sajë do të orientohen nga vala e migrimeve, rritja e pagave,
privatizimet e aseteve, papunësia (e premtuar në margjinat e panatyrshmes) e
varfëria e skajshme. Për t’i dhënë rend pra këtyre temave, kjo qeveri përbërjen
e saj do të duhej ta kishte në nivelet e saja të ekselancës; e që nuk e ka.
-4-
Natyrisht
do të ishte interes i vendit që një qeverisje e re të superperformojë; të
realizojë të gjitha ato pika e premtime në plotni. Pra do të ishte interes
nacional performanca e mirë e qeverisë; kjo nuk ka dyshim. Zakonisht qeverive të
reja u jepen njëqind ditë e para për të bërë matjen e parë; por kjo qeverisje
nuk i ka aq. Kjo qeverisje për më tepër pra, nisë rrugëtimin me deficit. Dhe në
këtë deficit, në vend të shpërthimit, bën hapat e parë tërësisht gabim. Jo
shumë për nga përbërja e qeverisë sa për nga madhësia e saj.
Si
qeveria më e madhe në Evropë – ajo e shkuara pra – meritonte shkurtim; jo
zgjerim siç na ndodhi këtë herë. U deshën karrige shtesë parlamentare për të
akomoduar besoni ose jo plot 21 ministri. Do të duhen para shumë për të
akomoduar dhe nga dy a tre zëvendësministra, plot këshilltarë politik,
administrues e shoferë të tjerë. Një vit nga sot, në një kolumne si kjo, kisha
prezantuar idenë e jo më shumë se dhjetë ministrive; aq sa mund të grumbullohen
të gjitha sot. Sepse, përveç funksionalitet më të mirë, e kursimit më të madh,
një qeverisje e tillë do të jepte shenjat e para se reformimin e kanë njëmend.
E
reformimi nuk nënkupton vetëm sjelljen e një çerek njerëzve më ndryshe në
qeveri, por ndryshimin e vet modelit të qeverisë e qeverisjes. Prandaj, themeli
mbi të cilin është ndërtuar ky bashkim – dhe hapat e parë të tij – janë larg
nga e nevojshmja dhe e domosdoshmja për të cilën aq shumë kishim nevojë.
Gjithsesi kanë katër vjet kohë të na dëshmojnë ndryshe.
No comments:
Post a Comment