KUR IDEALIZMI VDES

Letra nga limbo

KOHA DITORE, 21 NËNTOR 2014

E vështirë, miq e bashkëpërpjekës që nga dje zgjodhët të lehtën, ka qenë gjithmonë udha e mbarë për shtet, për vet Republikën, për përmbysjen e së ligës, së mbrapshtës, së frikshmes. Sepse, e drejta dhe e mbara nuk kanë për të qenë të lehta asnjëherë. E drejta dhe e mbara kërkojnë integritet, dinjitet, kredibilitet, qëndrueshmëri e besë; pra kërkojnë vlerë. Dhe vlera, e asgjë tjetër, është valuta e vetme e njerëzores, për çfarë secili përfundimisht do të mbahet në mend.

-1-

Ka qenë gjithmonë i lehtë bashkëudhëtimi me të ligin e të keqin; ka qenë jashtëzakonisht lehtë. Pa kokëçarje, pa mund, pa përpjekje – gjithsesi pa ideal – por i lehtë. Ka qenë gjithmonë e lehtë dhe mbytja e idealizmit e ecja individuale nëpërmjet veshshurdhjes e ç’thurjes së unitetit shoqëror për përmbysje. Largimi e nënshtrimi janë gjithmonë të lehta; ato kërkojnë vetëm përulje – përulja pra është fare e lehtë. Në katër vite të shkuara mund ta kishte bërë secili; lehtë, shumë lehtë pra. Por nuk e bënë.

E vështirë, miq e bashkëpërpjekës që nga dje zgjodhët të lehtën, ka qenë gjithmonë udha e mbarë për shtet, për vet Republikën, për përmbysjen e së ligës, së mbrapshtës, së frikshmes. Sepse, e drejta dhe e mbara nuk kanë për të qenë të lehta asnjëherë. E drejta dhe e mbara kërkojnë integritet, dinjitet, kredibilitet, qëndrueshmëri e besë; pra kërkojnë vlerë. Dhe vlera, e asgjë tjetër, është valuta e vetme e njerëzores, për çfarë secili përfundimisht do të mbahet në mend.

Këtë javë na mbytën idealizmin. Këtë javë, zgjedhësit e të zgjedhurit, na treguan se individualja e oportunizmi janë valuta të reja të sjelljes sonë dhe se mbi këto vlera ne duhet të ndërtojmë dhe të përbashkëtën tonë; shtetin e Republikën tonë. Për këtë sikur na kërkoni mirëkuptim; ta përtypim edhe këtë disi.

E këtë nuk mund ta bëjmë. Sepse, nëse e përbashkëta jonë, shteti e Republika jonë, duhet të ndërtohet mbi themelet e të padinjitetshmës e të papërtypshmes, atëherë ajo nuk na duhet më; nuk mbetet Republikë më. Prandaj dhe nuk do të përtypim asgjë, përveç mllefit e post-dëshpërimit tonë që sot ndërtohet mbi një shpresë të tërë të vdekur. Mbi këtë naivitet tonin që na shpërfaqet pas dëshpërimit e rrënimit, ne do të gjejmë megjithatë forcë të re; me kaq nuk ka mbaruar asgjë.

-2-

Nga një situatë statike politike që morri pesë muaj të plotë, shoqëria jonë, për më pak se një natë, shndërrohet në një vorbull dinamike me alternativa nga më të ndryshmet. Në këtë grumbull alternativash, skenarë të bukur e të trishtë të gjithë në një, marrin formë njëtrajtësisht; për të përfunduar kështu në skenarin më të frikshëm, më të dëshpërueshmin, e më të paarsyeshmin, - të thënë nga të gjithë, përfshirë dhe vet protagonistët – bashkimin e dy forcave kryesore politike në një; PDK-së dhe LDK-së. Sa hap e mbyllë sytë, e gjithë përpjekja katërvjeçare e rrumbullakuar rreth alternativës më të madhe opozitare zhbëhet për një natë. Çfarë dëshpërimi.

Një ecje të tillë nuk do ta arsyetojë e pranojë askush; përveç militantëve – në çka dhe ka mbetur sot baza e një lëvizje të tërë intelektuale e shoqërore që provohej të riniste katër vite më parë. Militantët pra, natyrisht se do të gjejnë arsye për veprimet e idhujve të tyre, pa kuptuar dëmin afatgjatë që një bashkim i tillë do t’u sjellë të gjithëve; atyre, lëvizjes, neve e gjithë vendit. Sepse bashkimi me të ligun, si arsyetim për largimin e të ligut, është forma e fundit dhe më e pasinqerta e pranimit të jorracionalitetit – dhe si e tillë nuk do të shitet kurrë. Sepse, secila prezencë e të ligut në pushtet do të forcojë ligësinë, do të dobësojë mirësinë e do të shndërrojë besën dhe shpresën në anti-vlera të ekzistencës politike. Çfarë shteti ndërtojnë kështu?

Natyrisht se kontribut në gjithë këtë bashkim kanë pasur dhe forcat ndërkombëtare në vend që nuk mërzitën shumë për mbajtjen përgjegjës të shkaktarëve të regresit tonë. Në secilin rrethanë do t’i mbajnë afër për të shuar secilin rrezik nga destabilitetit eventual i vendit përballë proceseve të reja që po na vijnë. Kjo në fund të fundit ka qenë dhe mjeti i vetëm me të cilën zaptuesit kanë shantazhuar secilin – kërcënimi pra. Por them se përballë një insistimi të tillë, më e udhës, më e dinjitetshme, më me shpresë, do të mbetej gjithmonë – dhe pa hesapim – largimi me dinjitet. Më mirë do të ishte një opozitë e re e dinjitetshme se sa një pushtet pa dinjitet.

-3-

Kosova për një kohë të gjatë nuk do të jetë më e njëjtë. Bërja e të pabërës, të deklaruar e stërdeklaruar nga të gjithë akterët pjesëmarrës në bërje deri më tash, pra koalicioni i super-shumicës, i rivalëve të përjetshëm, i alternativës me zaptimin, ka kthyer vendin tonë prapa në vitin 2007; dhe nga aty, rruga e njëjtë e bërë deri më sot do të ndiqet njëtrajtësisht. Veçse këtë herë, për LDK-në, përkrahja shoqërore nuk do të jetë më; jo dy herë rend.

Kështu, duke bërë secilin hap që nuk duhej bërë, LDK, çuditërisht, shndërrohet e zvogëlohet nga irracionaliteti i vetvetes. Pas katër viteve në opozitëbërje, të kamuflimit e pretendimit për ndryshim, LDK me shumicë jo-kritike dhe me një pakicë të dinjitetshme, shpërfaqet publikisht si ajo e vjetra, e amortizuara dhe e konsumuara pa fije kredibiliteti; ndoshta sepse kështu ka qenë gjithmonë.

Por kjo më së paku pritet nga një parti e madhe, me një kontribut enorm nëpër vite e me shpresë të grumbulluar rreth saj për ndryshim tash e sa kohë. Jodinjiteti e trajtimi i tillë mund të jetë karakteristikë e partive të vogla, atyre që shfrytëzojnë për pak mundësinë e të qenit lartë – por që gjithsesi, dhe pa pardon – dënohen në zhbërje siç dhe ka ndodhur deri më tani rëndom.

PDK në anën tjetër, pas një vdekje disa mujore, kthehet e ringjallet e plotfuqishme, me një mundësi të re, dhe mbi të gjitha, me rivalin e saj të vetëm – besoni ose jo – në bashkëqeverisje. Ky bashkërendim i tyre u jep atyre mundësi të re  për të ndarë bashkërisht të gjitha të bëmat e rënda, dhe kështu, për të ruajtur diferencën mes tyre deri në status-quo. PDK, nëpërmjet një bashkimi të tillë, i ka zgjatur vetes prezencën në pushtet për shumë kohë. E me ta, me arrogancën e tyre që nuk njeh opozitë – nga ku dhe refleksioni – Kosova s’ka për ndryshuar fare.

-4-

Kosova sot e gjen vetën me një përmbledhje të tmerrshme të sfidave; nga rimëkëmbja ekonomike, integrimi evropian, gjykata speciale, e deri tek luftimi i ekstremizmit e integriteti territorial përballë Serbisë. Qeveria e re, me bashkëpërbërje me të njëjtit që kanë sjellë vendin në këtë gjendje, ka gjasën e një topi bore në ferr për të ndryshuar e bërë mbarë gjithçka. Kjo sepse zaptuesit do të vazhdojnë të mbajnë në kontroll të gjitha burimet financiare të publikes, akomodimet personale të agjensioneve e bordeve, e sistemin përndjekës e të sigurisë – që për ta nuk ka për të funksionuar kurrë. Pra do të jetë pothuajse e pamundur zhbërja e zaptimit të Kosovës me zaptuesit në fuqi. Ky korrelacion rrjedhimisht humbë dhe vet rezonin e bashkimit.           

Dy procese ndërkaq, kanë për të marrë udhë; dhe për këtë janë përkujdesur po të njëjtit miq ndërkombëtarë. E para është dialogimi me Serbinë dhe përfundimi i transformimit të Veriut; dhe e dyta, dërgimi i secilit të kërkuar – me burim nga PDK-ja – për në Gjykatën Speciale. Për të bërë këto dy procese realitet, ndërkombëtarëve – pavarësisht kostove – u është dashur një shumicë dërmuese shqiptare e cila në vete përmban të përndjekurit dhe alternativën vet. Kështu, duke ndarë fajin dhe benefitet për të gjithë, ata shpresojnë të shohin përgjatë disa viteve të ardhshme një stabilitet së paku politik në vend. Në këtë rrugë do të ketë dhe shpërblesa; diçka si liberalizimi i vizave (si të fundit e Evropës) apo ndonjë investim kapital aty këtu. Për ta, ndërkombëtarët pra, do të jetë lehtë. Për ne, ecjen tonë dhe bërjen e alternativës së re, do të jetë rrugë nëpër ferr.

E ndaj ferrit ne megjithatë kishim alternativa të tjera të cilat nuk u bënë kurrë. Këto alternativa mund të ishin me plot defekte, por së paku ciklin normal të ndryshimeve politike në vend do ta mbanin gjallë. Kështu siç u bë tani, ky cikël është i zhbërë; dhe nuk kam idenë se sa kohë e çfarë angazhimi do të duhet për të normalizuar atë. Do të duhet një mrekulli që nga joparimorja e kundërintegriteti të dalë e mbara disi.