Letra nga limbo
25 Nëntor 2013
Çfarë
mbetet prioritet i padiskutueshëm në këto zgjedhje, pavarësisht shlyerjeve, përçarjeve
e dëshpërimeve, është që vendi të prodhojë institucione kredibile, të zgjedhura
me votë të lirë e jo të vjedhur. Në rast të kundërt, nëse edhe këtë herë dëshmojmë
se nuk kemi vullnet e mundësi të mbajmë as edhe zgjedhje të lira, nuk na duhen
as zgjedhësit e as të zgjedhurit; do të jemi të destinuar për nënshtrim.
Përgjatë dy shkrimeve të shkuara provova që në frymën
e diskutimeve publike e private gjithandej mbi zgjedhjet lokale në vend, të jap
percepcionet e mia rreth fuqive politike dhe pritjeve potenciale për secilën
prej sosh. Në dy shkrimet e shkuara provova të argumentojë rreth tri partive më
të mëdha parlamentare në Kosovë, për PDK-në, LDK-në dhe VV-në; mbi testet,
sukseset dhe pasojat potenciale për to. Në shkrimin e tretë dhe të fundit në
këtë seri – këtë herë – do të provoj të argumentojë rreth partive të mbetura
parlamentare – rreth AAK-së dhe AKR-së.
***
Po të mos ishin ato 100 ditët e përmendura dhe stërpërmendura
(natyrisht vetëm) nga militantët dhe pjesëtarët e AAK-së, zor se ky grupacion
mund të gjente shembuj serioz të të bëmave e që do të shpërfaqnin se bashku një
alternativë jo-regjionale të qeverisjes. Në të vërtetë, përveç 100 ditëshit të
stërpëmnedur brutalisht, AAK kishte edhe një mandat tjetër me z. Çekun në krye,
dhe një gjysmë tjetri me z. Kosumi – pa hesapuar këtu disa mandate lokale
përfshirë dhe ato në dy nga shtatë qendrat më të mëdha të Kosovës; pra Pejën
dhe Gjakovën. E të gjitha këto mandate e gjysmë mandate - qendrore e lokale -
së bashku japin fatkeqësisht një pasqyrë aspak të lakmueshme të alternativës
potenciale. Në të vërtetë, nëse qeverisja e tillë është më së miri çfarë mund
ata të bëjnë, më mirë të mos e bëjnë fare.
Por ja që grupacionet politike nuk mund ti mbash
përgjegjës në pafundësi. Dikur përgjegjësia shpërfaqet si individuale dhe
njëtrajtësisht individët penalizohen me margjinalizim. AAK vetëm pak muaj më
parë kishte gjasën e dytë; sikur – dhe kjo jo me pak rëndësi – të mos
vetëdigjeshin me performancën kamikazë të jokredibilitetit në opozitëbërje herë
me afrime e herë me largime, për të marrë në fund asgjë hiç. Duhet thënë qartë
se në kohën kur lirohej ish-kryeministri Haradinaj opozita kosovare ndodhej në
një amulli orientuese dhe rrjedhimisht – në sy të votuesve – në bajatizëm e
nevojë dëshpëruese për risi politike. Duhet ti ketë pasur mesiguri këshilltarët
politik tepër të dobët ish-kryeministri për të mos kuptuar hendekun e krijuar për
të menjëherë pas lirimit të tij. Ky hendek nuk është më askund. Në të vërtetë,
AAK mund tani të mobilizojë (në rastin më të mirë) vetëm masat militante nëpër
regjionet tradicionalisht të veta, sepse qëndrimi tashmë karakteristik për ta
as me pozitë e as me opozitë domosdoshmërish ka irrituar gjithë ata votues
jo-militantë; e të cilët përndryshe ndodhen ashtu kështu në një grumbull
alternativash tjera të opozitës – nga më të ndryshmet.
Thënë ndryshe, në këto zgjedhje nuk shoh asnjë
argument që shpërfaqë AAK-në në rritje, as efekti tashmë i hargjuar i kthimit të
liderit; rrjedhimisht shoh AAK-në në defanzivë për të ruajtur – sidomos – dy
qytetet e mëdha, atë të Pejës dhe atë të Gjakovës. Në të dy këto qytete AAK nuk
ka konkurrencë pozitën qendrore, por ka opozitën. E të ndodhur në nevojë
dëshpëruese për të shtyrë bërrylat fillimisht në opozitë, çdo humbje eventuale
këtu do të thoshte rënie drastike dhe partisë – ndoshta deri në nisje për
nën-prag nacional.
Në notë të veçantë, nuk arrij të kuptoj fushatën e
tanishme të AAK-së e cila në njërën anë promovon vetën për rezultatet e qendrës,
sidomos me fjalimet se ne po marrim qeverinë; e në anën tjetër jep premtime
brutalisht qesharake, si ato se në çdo komunë e udhëhequr nga ta do të punësoj
së paku një anëtarë të familjes. E kuptoj ndoshta naivitetin e këngëve të
“motrave Bushi”, surlet e tupanët, apo dhe “shkrepjet me allti” në tubime
kryesisht testosteronesh – sepse ashtu i han adrenalina – por nuk arrij të
kuptojë e as konceptualizojë naivitetin e premtimeve në rend të parë të
pamundura e më pas dhe të padrejta, absurde dhe të panevojshme. Premtimet si
to, jo që nuk janë në vijë me konceptin e djathtë që e promovojnë ata (besa as
me të majtin), por nuk janë bërë e nuk mund të bëhen në asnjë vend në botë,
meqë nuk kanë logjikë. Puna nuk jepet me solidaritet, por me performancë e
kredibilitet, me mundësi të kryerjes e me zotësi. Ka një dallim thelbësor mes
punës dhe përkrahjes sociale; a thua as kaq dallim nuk mund të bëjnë?!
Sinqerisht shpreh trishtim e dhimbje kur dikush tallet kaq publikisht me vetën
dhe të tjerët. Alternativa serioze së paku ishte dashtë të ketë një lloj
kredibiliteti e vetërespekti para se të imitojë punësimet në Kazakistan e
Turkistan të AKR-së vetëm disa vite më parë; kur ndoshta “foret” edhe shiteshin
ashtu. Gjithsesi se qëndrime si këto eklipsojnë dhe punën e mirë e idetë
kreative të disa kandidatëve të AAK-së, sidomos të atij në Prishtinë. Të gjithë
futen në fund në një thes.
***
E kur jemi tek AKR, grupacioni më joserioz politik në
vend – rrjedhimisht më i paqëndrueshmi në histori të tij – nuk kam se si të mos
shpreh refuzoj vazhdimin e premtimeve tallëse që në çdo fushatë lideri i saj
bën, diçka për shembull si ai i faljes së 70 e disa hektarëve tokë nëse partia
familjare e tij fiton. Kam përshtypjen se i njëjti ka vështirësi të bëjë
dallimin mes biznesit privat dhe qeverisjes - siç edhe kishte ngatërruar
vizitën në Nigeri kur si zëvendës-shef i qeverisë kishte nënshkruar marrëveshje
për termocentrale në emër të biznesit të tij. Përderisa nuk gjykoj
solidaritetin e tij, e që mund ta bëj dhe sot e besa edhe nesër pavarësisht se
kush vjen, nëse bash dëshiron të solidarizojë me Prishtinën, them se daljet e
tilla paraqesin edhe një herë sa
joserioze është kjo alternativë.
Në të vërtetë e njëjta për pjesën më të madhe të saj ka qenë edhe aksidentale; e ndërtuar kryesisht nga prurjet e shpejta e të aty për atyshme pak para zgjedhjeve. Në tri palë zgjedhje AKR kishte mbledhur njerëz të shoqërisë civile, biznesmenë e të painkuadruar të tjerë që rëndom dhe largoheshin me po atë shpejtësi që edhe futeshin. Mungesa e kurrizit partiak prodhonte dhe mungesë në qeverisje qendrore, diçka si për shembull rrëzimi i qeverisë për të futur veten në koalicion “frankenshtajn”, për të marrë punë e mos bërë atë dhe në fund arsyetuar se nuk kanë pasur hapësirë për të bërë një gjë të tillë; pa harruar sërish votë kërkimin në emër të guximit e punës ani pse të njëjtën nuk kishin mundur ta bëjnë – çfarë paradoksi ofendues.
Politikat e shpërfaqura kështu nuk kanë se si mos të
prodhojnë rënie; rënie dhe shumë rënie. Në të vërtetë, AKR mund të jetë lehtësisht
pranë shuarjes menjëherë pas këtyre zgjedhjeve. Beteja e fundit e saj (përjashto
një lagje të fundit në Prishtinë si Hajvalia) është vetëm Gjakova e mbetur, në
të cilën kjo parti futet me kandidaten e saj më të fortë. Atje, megjtihatë, AKR
ndodhet fillimisht në konkurrencë me LDK-në dhe VV-në për të marrë votat e “qytetit”,
para se të futet në një garë balotazhi me “Doktor Palin”. Kjo konkurrencë
opozitare mund të dëmtojë atë deri në parikuperim.
***
Nuk besoj të ketë patur zgjedhje lokale më
interesante se këto në Kosovë ndonjëherë. Aq shumë është vënë në tall, e aq pak
mund të dalë nga aty sa që çdo skenar është i mundur. Gjithsesi, për Kosovën me
rëndësi ëhstë që gjërat të lëvizin, të ndryshojnë. Që status-quo-ja dhe
komforti i qeverisjes qendrore të dridhet për të shtyrë kështu vendimmarrësit në
më shumë përgjegjësi e në më shumë llogaridhënie – së paku për kohën e mbetur të
kësaj qeverisje.
Çfarë mbetet prioritet i padiskutueshëm në këto
zgjedhje, pavarësisht shlyerjeve, përçarjeve e dëshpërimeve, është që vendi të
prodhojë institucione kredibile, të zgjedhura me votë të lirë e jo të vjedhur.
Në rast të kundërt, nëse edhe këtë herë dëshmojmë se nuk kemi vullnet e mundësi
të mbajmë as edhe zgjedhje të lira, nuk na duhen as zgjedhësit e as të
zgjedhurit; do të jemi të destinuar për nënshtrim.
No comments:
Post a Comment