Friday, 30 November 2012

DY ANËT E FESTËS



Letra nga limbo
KOHA DITORE, 30 NENTOR 2012


Përtej laramanisë e hiper-folklorizmit festiv, shqiptarët kanë shumë arsye për tu mburrë. Kjo mburrje megjithatë nuk guxon të shërbejë si siguresë komforti. Euforia e gëzimet e tilla dhe mund të kenë kuptim në ditë festive, ato dhe mund të pranohen për pak kohë. Çfarë nuk mund e nuk guxon të pranohet është indiferenca jonë ndaj problemeve ekzistenciale që i kemi sot e që na u shfaqën trishtueshëm në ditë feste


Nuk kishte se si të fillonte më mirë shekulli i dytë i shtetësisë shqiptare se sa me vendimin e Tribunalit të Hagës për lirimin e menjëhershëm të luftëtarëve kosovarë të grupit Haradinaj. Nuk ka triumf më të madh për Kosovën se sa certifikimi pozitiv i luftës sonë e përpjekjeve tona për liri. Ky certifikim bëhet vetëm po u konsideruan institucionet tona të luftës dhe luftëtarët tanë si të drejtë e të pafajshëm për veprimtaritë e tyre. Përpjekjet për të vënë agresorin në nivel të njëjtë trajtues me mbrojtësit e lirisë, qoftë edhe për një qëllim stabilizues rajonal a ku ta di unë, janë më të dëmshme se vet akti i agresorit. Si të tilla ato duhet të zhbëhen në relacion e vijë të njëjtë me vendimin e fundit dhe me të tjerët që duhet të ndodhin. Nëse asgjë tjetër shqiptarët meritojnë pranim, si ky i Hagës, se përpjekjet e tyre për liri janë thjeshtë të drejta dhe legjitime. Kaq na duhet!

Dekorimi i festës me një legjitimim si ky domosdoshmërish na zgjatë pak pushimin prej ngarkesave të përditshme politike që i prodhojnë shtetet e shqiptarëve në vazhdimësi. Por tani që festa kaloj, them të kalojmë nga mbidoza patriotike aq e nevojshme për një vend që dhe kishte harruar aty këtu rrugën e vet, në dozë reale vlerësuese. E vlerësimi real i shqiptarëve nuk ka se si të mos vërehet e burojë edhe nga vet festa e 100 vjetorit; një festim sa hiper-folklorik aq edhe modern me një diagnozë laramane që ngërthen në vete diçka brilante si Rita Ora e Inva Mula, e deri tek diçka bizare si përçarjet politike në kohë feste apo dhe zombizmet ndaj tortes.

Së pari, them hiper-folklorik meqë thirrjet për bashkim kombëtar nuk ishin asnjëherë serioze sa jepeshin nga goja e politikanëve tanë. Madje të tillat kishin edhe një lloj abdikimi fusnotesk sikurse kanë mesazhet promocionale që me shkronja të vogla fshehin diku në fund domethënien e vërtetë të mesazhit. Ky i të tanëve bëhej nëpërmjet përmendjes së BE-së, e që në esencë nuk bën asnjëherë e as për së afërmi parafytyrimin e konceptit të bashkimit kombëtar nga një shqiptar me inteligjencë mesatare. Unë them se kur nuk e mendon mos u tall me milet; mos e thuaj fare. Por ja që kemi një grumbull politikanësh (pa dallim) që i zë euforia e masave (dhe patjetër nevoja e votave) e kështu përfundojnë në brohoritje si këto, e të cilat për më tepër nuk bëhen tek shqiptarët e lënë anash (si ata të Mitrovicës apo të Luginës) por tek ata që vijnë ta përurojnë për të katërtën herë autostradën e njëjtë. Pallavra si këto shqiptarët kanë pasur e dëgjuar me bollëk për plot 100 vjet. Sidoqoftë, ato po shiten, e derisa të shiten dhe do të thuhen.

Së dyti, them diagnozë laramane meqë festa e 100 vjetorit kishte dy anë; njëra që bënte një mrekulli e mburrje dhe tjetra që bënte një marri e dëshpërim. Për shembull, ne kishim në njërën anë iniciativën joinstitucionale të “mustaqeve” që për të mirë bëri lajmin edhe në Euronews, sa për tu zhbërë në anën tjetër nga nisja institucionale e “thertores masive të qengjave” që kishte bërë anti-lajmin në The Guardian. Ndonëse kjo e fundit nuk kishte ndodhur fare (mesiguri për shkak të presionit të madh publik) kishte mjaftuar një shprehje deklarative e Qeverisë së Shqipërisë sa për të na portretizuar si therës e kërdi-bërës masiv pa pikë nevoje.

Laramania vazhdonte kur ne në njërën anë kishim hiper-performancat e Rita Orës e Inva Mulës, që dhanë dorën në zemër mesazhin më të mirë që shqiptarët mund ti jepnin vetes dhe botës, e në anën tjetër kishim vërsuljet e çoroditura ndaj tortës që dëshmonin mentalitetin hekanak të shqiptarëve. Ishte një qytet i vetëm që në pak metra katrorë barte mesazhe që bëjnë lakminë e të tjerëve për ne dhe mesazhe që bëjnë talljen e të tjerëve ndaj nesh . Më duhet të them se pamjet e tortës nuk janë të reja për shqiptarët; jo më larg se pesë vite më parë kur shpallej pavarësia e Kosovës ishin po shqiptarët që me pëllëmbën e njërës dorë mbanin një copë të shthurur torteje e me gishtat e dorës tjetër e gërryenin atë. Nuk i pranoj arsyetimet se vërsulja e pakontrolluar ndaj tortës bëhej nga uria; nuk janë këto pamje kampesh refugjatësh me të cilat shqiptarët janë familjar sa të duash, e as torta nuk është përmbushës i urisë së tyre. Zombizmi ndaj tortës fatkeqësisht jep pasqyrën e vërtetë të mjerimit kulturesk të një pjese bukur të mirë të shqiptarëve që kanë mbetur të harruar nga politikanë që janë të zënë me eko-izimin folklorik. Pamje si këto domosdo tregojnë dhe anën e zymtë të shqiptarëve që duhet të zhbëhet në njëqindëshin e dytë sa më parë të jetë e mundur.

Laramane ishte dhe bashkimi politik në vete. Derisa ishte për lakmi prezenca e përfaqësuesve institucional kosovar në çdo ngjarje shënuese, për të kulmuar me një paradë ushtarake të FSK-së, dëshpëruese ishte ndasia politike në këto tubime kryesisht të filtruara në bazë të preferencave partiake në Shqipëri e të ndjekura nga përfaqësuesit kosovarë. Nuk ma do mendja që ka një vend në botë që zgjedh hidhërimin në ditë të rralla gëzimi. Madje burrështetasit e mëdhenj zgjedhin mu ditë si këto për të përbirë çfarëdo që kanë të mbetur në fyt; për hir të një ideali më të madh, për hir të një shenjëzimi më të rëndë. Ishin të dhimbshme e trishtuese organizimet e dyfishta të motivuara nga partitë; kur të parët në Tiranë, të dytët në Vlorë, e kur të parët në Vlorë të dytët në Tiranë. Madje ishin të padurueshme fjalimet e ngjyrosura me hipokrizi që në njërën anë thirrnin për bashkim e në anën tjetër përfundonin me fyerje për njëri-tjetrin. Këta politikanë që hedhin kripë në mjaltë besoni ose jo janë shpresa jonë e mbetur për një rimëkëmbje shqiptare. Paramendoni tash potencialin tonë kur nuk jemi në gjendje ti shohim liderët tanë politik, pa kurrfarë dallimi partiak, së paku për pesë minuta bashkë.

Laramane ishte dhe respekti ndaj vet festës në Kosovë. Derisa iniciativa qytetare për të respektuar flamurin kuq e zi kishte kulmuar aq shumë sa që kompleksonte çdo pretendim të supremacisë së yjeve multietnike, i rëndë dukej organizimi anarkik e provincial në Kosovë. Për të parën nuk besoj se ka pasur ndonjë dyshim për preferencat e kosovarëve rreth flamurit, por një ndjenjë e tillë ndaj ngjyrave kuq e zi duhet të shërbejë si këmbanë këndjellëse se të paktën flamuri kosovar duhet të reflektojë ndjenjat e kosovarëve. Imponimi i tij kam frikë se do të ngjallë inferioritet që degradon në përbuzje. Për të dytën, nuk mbaj mend të kem parë Prishtinën ma të paorganizuar e ma me pa shije në ndonjë ditë tjetër festive se kjo e 100 vjetorit. Kryeqyteti i dy milionë shqiptarëve dukej as më pas e as më shumë se sa një provincë e harruar. E tëra çfarë Prishtina e qytetet tjera rend pas saj kishin bërë është tanimë standardja e festimeve, diçka që mund të organizohet pa lodhur më shumë se dy kokrra mend: një koncert. Madje kam përshtypjen se po të ndalonim me dekret mbajtjen e koncerteve patetike mishmashe për shënim të ditëve nuk do të dinim të festonim fare. Një skenë, një mikrofon, disa këngëtarë, e aty këtu flamuj të vënë si për tu terur, ishte gjithçka që institucionet e Kosovës, qendrore e komunale, kishin bërë për ti shpërblyer kosovarët. Kaq pak them se nuk meritonim.

Sidoqoftë, përtej laramanisë e hiper-folklorizmit festiv, shqiptarët kanë shumë arsye për tu mburrë. Kjo mburrje megjithatë nuk guxon të shërbejë si siguresë komforti. Euforia e gëzimet e tilla dhe mund të kenë kuptim në ditë festive, ato dhe mund të pranohen për pak kohë. Çfarë nuk mund e nuk guxon të pranohet është indiferenca jonë ndaj problemeve ekzistenciale që i kemi sot e që na u shfaqën trishtueshëm në ditë feste.



No comments: