Friday, 13 July 2012

REPUBLIKA E HIPOKRIZISË E KËRCËNIMIT

Letra nga limbo
KOHA DITORE, 13 KORRIK 2012

Vendi i imponimit presidencial, hipokrizisë ministrore e agresionit ndaj mendimit ndryshe


Njëqind vjet nga sot, kur asnjëri nga ne nuk do të jetë më, do të glorifikojnë e madhërojnë të njëjtit që sot na bëjnë hipokrizinë. Ata do të shihen si themeluesit e vendit, baballarët e nënat e shtetit, shembujt e vlerave të demokracisë e lidershipit, vizionarë e largpamës të pakompromis. Do të thirren kështu pa kuptuar mirë se themeluesit e njëjtë që mundi apo edhe rasti i vuri në ballë të përpjekjes kosovare, në ditët tona janë asgjë më pak e asgjë më shumë se individë me moral politik zero. Dikush edhe mund të argumentojë se në politikë morali vend nuk ka, se e njëjta bën mu esencën e të paqëndrueshmes, të paparës e të pakuptueshmes, por ja që makrodallimi mes liderit, emri i të cilit ekon nëpër vite, dhe një oportunisti që harrohet dy ditë pas pushtetit, është mu në moralin politik, e do të mbetet gjithnjë. Dhe kjo javë që lamë pas bën shembullin më tipik të hipokrizisë politike në vend, ku shtyhet me zor, fyhet bollshëm e kamuflohet udhëheqja, inteligjenca e kosovarëve dhe e drejta. Kjo javë tregoj edhe për mjerueshmërinë e vendit, kur fjala e mendimi i lirë sulmohet e kur hipokrizia promovohet.

***

Top listës së jonormalitetit politik i prinë pa dyshim paria e vendit, Presidentja e shtetit e cila pa fije marre mban postin që nuk i takon. Imponimi i saj, besoj unë, është edhe diferenca mes Presidentes sonë dhe një lideri të mirëfilltë që nuk e kemi sot. Ky është dallimi mes një vizionari shtetndërtues e një fituesi lotarie. Jo se pritet ndryshe thënë të drejtën. Me gjithë simpatinë për një grua që duket bukur e urtë, që flet në fund të fundit gjuhë të huaj (kjo bën luks me standardin e politikanëve në vend), e që ani pse ngadalë dhe mësohet të bëj politikën (përjashto emocionet gjatë leximit), nuk kam se si të mos shpreh mospajtueshmëri me principet e vlerat e mirëfillta, ato të cilat një lider i lindur nuk do ti shkelte asnjëherë. Mospajtueshmëria ime buron nga ideja e imponimit të udhëheqësit në një shtet Evropian. Problemi është se unë kam vështirësi si qytetar evropian të pranoj një udhëheqës për të cilën nuk di se çfarë mendon për shtet, komb, familje, taksa, orientim seksual, orientim politik, vlera, film, sport e fe; kjo më tmerron. Unë thjeshtë kam problem të pranoj një lider që nuk ka treguar veten para qytetarëve prandaj dhe nuk ka përkrahjen e tyre. Më tmerron fotografia e një Kosove ku një gjë e tillë bëhet e mundur. Më tmerron ideja se ne kemi arritur në këtë gjendje. Nuk mund ta kemi këtë.

Në këtë pikë, nuk kam se si të mos citoj pak rreshta të supertalentit kinematografik, Matt Damon, një ndër aktorët më të preferuar të mi, i cili në një paraqitje kishte shprehur opinionin e tij për kandidimin e Sarah Palin për nënkryetare të SHBA-ve: “Mendoj se ka një gjasë shumë të mirë që Sarah Palin, mund të bëhet Presidente... ah...e mendoj se kjo është një gjë e frikshme. E frikshme meqë unë nuk di asgjë për të. Thënë të drejtën, mendoj se zgjedhja e saj është bërë për qëllime politike, por në terma të qeverisjes është një katastrofë. Ideja se kemi mbërritur kaq larg dhe kaq afër që ta bëjmë realitet është çmenduri. Më duhet të kuptojë se a e din Sarah Palin që dinozaurët kanë qenë këtu 4000 vjet më parë? Kjo është e rëndësishme, meqë dua të di këtë. Me të vërtetë dua ta di. Ajo do ti ketë kodet nukleare nesër.”

Presidentja e vendit këtë javë deklaroj se ajo obligohet të ndjekë vendimin e Kushtetueses, thuajse tanimë asaj  ju ka dhënë një obligim për vet ekzistencën e shtetit e që mospërmbushja e tij do të vinte vendin në kolaps. Së pari, derisa në njërën anë ajo mundohet të tregojë shembullin e liderit, në anën tjetër thyen një fjalë publike e premtim publik të dhënë në ditën e parë të saj të punës si Presidente, kur edhe u bë publik identiteti i saj para kosovarëve (paramendoni në çfarë derexhe jemi ardhur!). Së dyti, mendoj se Kosova është ngopur me hipokrizi të tilla. Presidentja në fund të fundit e di mirë natyrën e ardhjes së saj në krye të vendit dhe e di shumë mirë rolin e dhënë për të. Ajo nuk ka qenë asnjëherë simbol unifikues meqë nuk ka tagër për atë punë. Ajo ka qenë një anonim me një mik të fuqishëm e një shtet ku gjithçka është e mundur. Ajo ka qenë thjeshtë një urë për të kaluar një krizë; urë që tash bëhet mur për zgjidhjen e krizës. E thënë të drejtën bërja e urës prej një anonimi ka qenë mundësia e vetme e kohës meqë nuk ma do mendja se ka një personalitet me pak integritet që do të pranonte të mbathte këpucët që nuk i bëjnë dot. Në fjalë të Kadaresë, sot Presidentja është Gjeneral i Institucioneve të Vdekura. Ajo është Presidente që nuk e do kush, përveç fatit një në një milionë. Në një situatë të tillë, akti i vetëm moral do të ishte dorëheqja dhe dhënia e mundësisë për demokraci e votë të lirë. Me një vendim të tillë ajo do të respektonte dhe Kushtetuesen dhe marrëveshjen e pakuptimtë politike që e solli aty. Në të dyja rastet ajo do ti jepte fund gjithë kësaj aventure patetike e imponuese që nuk i ka hije një vendi evropian. Në të kundërtën, me qëndrimin e saj deri në 2016, Presidentja godet palët që e sollën aty, por i shërben në mënyrë absolute qeverisë aktuale, e ardhur me vota të vjedhura (prandaj dhe kriza, prandaj dhe lotaria, prandaj dhe Presidentja). Për konsekuencat dhe skenariot eventual të qëndrimit të saj mikja ime Flaka elaboroj qartë në kolumnen e saj të shkuar.

Pavarësisht kësaj, duke parë përafërsisht pasivitetin e brendshëm të saj dhe dëshirën e flaktë për të ngrohur kolltukun që nuk i takon, shpreh bindjen se Presidentja do të qëndroj aty deri në fund të mandatit duke u bërë e shurdhër ndaj opozitës dhe duke luajtur rolin e Presidentes së Qeverisë para asaj të qytetarëve. Për këtë ajo duhet të falënderojë pamaturinë e një pjese të opozitës, e cila kishte pranuar në rast të parë lënien e shtetit në duar të një anonimi dhe në fund kishte bërë marrëveshje me të njëjtit që nuk mbajnë fjalën. Madje thënë të drejtën, në esencë fajtori kryesorë për gjithë anomalitë kosovare nuk gjendet tek një qeveri anomalike, por tek një opozitë që toleron gjithë këto anomali. E meqenëse janë të tillë, ja pafshin hairin ftohtit opozitar edhe për disa vjet. Ndoshta deri në 2016 mbledhin mend. Opozitës nënshkruese i mbetet vetëm shtimi i presionit nëpërmjet bojkotimi të tërësishëm të institucioneve. Në fund të fundit çfarë është arsyeja e marrjes pjesë në institucione kur i madh e i vogël i mashtrojnë? Kaq për Presidenten e imponuar.

***

Listës hipokrite i shtohet edhe arsyetimi i ofruar nga Ministria e Tregtisë dhe Industrisë për masat bllokuese të çimentos ndaj Shqipërisë. Në fillim u tha se po mbrohen produktet vendore, më pas u tha se po tentohet të zvogëlohet deficiti tregtar; e Zoti e di se ku do të përfundojnë me arsyetime. Po mendoj, kur arsyeja nuk bënë zgjidhjen, futja kot – jep arsye çfarëdo. Tashti të gjithë njëzëri rreth ministres thirrin se na paskan bazë ligjore. Por pasja e bazës ligjore nuk do të thotë se është vendimi i drejtë e i duhur. Bazë ligjore ka qeveria edhe po deshi të mbyll një biznes të tërë, por kjo nuk e bën atë të duhur. Bazë ligjore ka edhe nëse qeveria nesër vendos të na vë taksa 100%, por as kjo nuk e bën vendimin e duhur. Arsyetimet e MTI-së janë thjeshtë hipokrite. Është një vendim tërësisht i pakuptimtë, ironik, i dëmshëm dhe jashtëzakonisht i turpshëm për Kosovën. Së pari, është i pakuptimtë meqë nuk arrijë të kuptojë standardet e dyfishta kur thuhet se ne po mbrojmë produktet vendore në këtë rast. Mbi 60% e importeve të Kosovës vijnë nga Serbia e Maqedonia; Shqipëria është një akter minor në këtë drejtim, prandaj po u kërkua mbrojtja e produkteve vendore e njëjta duhet bërë në relacion me shtetet që kanë prezencë signifikante në vend dhe për më tepër shkelin rregullat e CEFT-as në vazhdimësi. Për më tepër ka një sërë produktesh tjera në bujqësi që kanë nevojë për mbrojtje shumë herë më tepër se sa sektori i çimentos. Së dyti, është ironike se kur kërkohej reciprociteti me Serbinë, Ministrja Kusari-Lila na jepte arsye nga më kreative për mos-reciprocitet, duke përfunduar shpeshherë edhe në deklarime iluzioniste se ne tashmë kemi reciprocitet me Serbinë. Është poashtu ironike se Sharcem pas masës favorizuese dënohet për evazion fiskal në tendencë për të mashtruar shtetin e Kosovës ndërkaq Qeveria jonë vazhdon të favorizojë një evazionistë të dënuar. Së treti, vendimi është i dëmshëm meqë krijon monopol dhe largon nga tregu mbi 200 firma tjera tregtare e me mijëra të punësuar në këtë sektor. E vetëm këtë javë monopoli i krijuar nga Kusari-Lila tashmë ka rritur cmimet për 10 euro më shumë në një ton çimento. Dhe së katërti, është i turpshëm meqë bëhet ndaj një shteti mik. Për më tepër nuk kuptoj logjikën e ndërtimit të autostradave miliardëshe në njërën anën, nën arsyetimin e rritjes së bashkëpunimit ekonomik mes dy shteteve, e në anën tjetër vendosjen e masave bllokuese. Është një politikë thjeshtë e pakuptimtë.

Tmerri më i madh nga gjithë kjo aventurë buron edhe nga kërcënimet e bëra të ministres Kusari-Lila ndaj Kryetarit të Odës Ekonomike të Kosovës, Gërxhaliu, i cili nuk kishte bërë as më shumë e as më pak se sa transmetimin e kërkesës së bizneseve në këtë sektor për të ndërprerë masat në fjalë. Në një letër që dukej e koordinuar mirë me atë nga ministri Beqaj, qeveria me dikasteret e saj i bëjnë me dije gjithkujt se kush nuk pajtohet me të gjithëdijshmit tanë, mbretërit e trashëgimtarët e padiskutueshëm të fatit të Kosovës, i pret ndërprerja e bashkëpunimit. Çfarë shantazhi është ky? Vetëm pse dikush nuk pajtohet me ty e kërcënon me ndërprerje të përkrahjes? Ministrat në fjalë, që kanë katranosur për së keqi ekonominë e Kosovës, duhet të kuptojnë mirë se bashkëpunimi institucional nuk është trashëgimi e qejfeve të tyre, por obligim institucional. Për më tepër shantazhet e tilla ndaj bizneseve tregojnë më së miri vallëzimin solo të Qeverisë e cila nuk mërzitet, ama bash hiç, se çfarë mendojnë të tjerët. O je me ta o kundër tyre. Sulmi ndaj Odës Ekonomike është epsh i zaptimit të këtij institucioni nga kjo klasë qeverisëse, zaptim të cilin nuk mund ta bëjnë asnjëherë me Gërxhaliun aty. Tmerr e dhimbsuni për dy ministrat që vijnë nga bota e biznesit dhe shoqëria civile, e të cilët si duket kanë blerë shpejtë rrobat e komfortit të pushtetit duke harruar prejudikimet e tyre të bëra disa muaj më parë.; shembuj tipik të amoralitetit politik.

Hipokrizi e paparë ishte edhe kthimi i Ministrit të Drejtësisë, e zëvendëskryeministrit Kuqi. Dorëheqja e tij në fillim, për herë të parë nëpër vite më dha një fije shprese se ka njerëz në këtë vend madje edhe brenda kësaj klase politike që mendojnë më drejtë; prandaj dhe rezervova veten nga komentet nëpër javë. Ashtu siç na del tani, kemi një ministër që fut nenet diktatoriale në Ligj, i procedon në Kuvend, i aprovohen atje ashtu siç i kishte urdhëruar vet, jep dorëheqje në kërkim të zhbërjes së asaj që ka bërë vet, zhbëhen nenet, kthehet aty ku ka qenë prapë. Outputi final i kësaj politike është kthim në pikën zero, veçse gjatë gjithë rrugës bën një mbledhje goxha të mirë të simpatisë; për të cilën kjo qeveri them se ka nevojë shumë. Problemi është, megjithatë, se një sjellje e tillë politike është amorale dhe jokorrekte. Është një goditje e ultë prej boksieri.

 Dhe për fund fare, hetimi i i fundit i një zëvendëskryeministri dhe një zëvendësministri nuk japin asnjë risi, përveç se vazhdimit të avazit të vjetër të një politike prapë hipokrite e amorale, ku politikanët arrestohen në vazhdimësi e askush nuk jep përgjegjësi për caktimin e tyre në rend të parë; nëse asgjë tjetër ndoshta të paktën një kërkimfalje do bënte punë. Te ne jo vetëm se nuk bëhet kërkimfalja, por me të dënuarit festohet e hidhen fishekzjarrë (si rasti i Kaçanikut), sa për të treguar kështu fuqinë e pushtetit edhe kur drejtësia flet. 

 E në kohë si këto, kur politika kosovare nuk ka kurriz e sillet si xhungël, ku festohet me të burgosurit e darkohet me të arrestuarit,të metat shoqërore do të lindin edhe më shumë. Në frymën e njëjtë të këtyre të metave u sulmua edhe miku im Halil Matoshi, sulmi ndaj të cilit u bë vetëm se Halili mendon ndryshe, lirë e mençur. E tmerrshme ku po jetojmë. Një vend që sulmon fjalën e lirë, mendimin e lirë e guximin qytetar, por mbronë hajninë, hipokrizinë e injorancën, ka marrë fund.

No comments: