Letra nga limbo
KOHA DITORE, 18 SHTATOR 2015
Në vitin 2004, Jeremy Corbyn
me 24 deputete të tjerë, shfaqet si nënshkrues e mbështetës i një mocioni
parlamentar në Britani, që e konsideron intervenimin e NATO-s në Kosovë si
“gjoja humanitar” dhe pjesë të “një propagande mashtruese perëndimore” të
ushtruar nga SHBA-të dhe NATO, mbi gjoja “gjenocidin” e kryer në Kosovë.
-1-
Dy muaj më parë, Jeremy
Corbyn ishte veçse një përmbushës i listës garuese të laburistëve. Sot Jeremy
Corbyn është lideri i ri laburist në Britani të Madhe; partisë së dytë më të
madhe atje – kundërshtari i radhës në zgjedhjet nacionale i kryeministrit të
tanishëm David Cameroon (apo dikujt tjetër nga partia e tij). Tregimi i
ngritjes së tij fillon më 8 maj të këtij viti, kur laburistët britanikë kishin
provuar – përkundër të gjitha pritjeve – rënien më të madhe të mundshme në njëzet
vitet e fundit. Si rrjedhojë, Ed Miliband, i mundur nga kryeministri i tanishëm,
konzervatori David Cameroon, kishte dhënë dorëheqjen.
Tre emra ishin
shpërfaqur javë më pas. Andy Burnham, Yvette Cooper dhe Liz Kendall kishin marrë
votat e mjaftueshme për nomin. Sipas statutit rregullues të partisë, secili
pretendues për kryetar duhej të siguronte 35 vota të deputetëve laburistë që
shërbenin në Parlament. Jeremy Corbyn, ditën e 15 qershorit, afatin e fundit pra
për nomin, kishte vetëm një votë më pak. Vetëm pas një ndryshimi të papritur në
orët e fundit të afatit për nominim, ai morri dhe votën e 35-të. Jeremy Corbyn
ishte futur në listë për hir të diversitetit dhe trajtimit korrekt që rregullat
morale të partisë kishin vendosur si standard. Askush nuk priste ngritjen e
tij.
Të tre emrat e
parë, ishin anëtarë të qeverisë nën hije laburiste. Të tre anëtarët e parë,
sikurse paraardhësit e tyre, ishin centralistë. Në të vërtetë, që nga koha e
Margaret Thatcher, e gjithë Partia Laburiste ishte zhvendosur në qendër. Jeremy
Corbyn, për dallim nga tre të parët – dhe nga e gjithë partia – mbetej i majtë;
i majtë i majtë siç i thonin bashkëpartiakët atje. Corbyn nuk kishte qenë asnjëherë
anëtar i ndonjë kabineti nën hije, e për pjesën më të madhe të kohës përballej
me të gjitha normat e rregullat e Partisë. Ai shihej si një rebel. Kishte kundërshtuar
partinë – kryesisht qeverinë e Blair gjatë intervenimit të NATO-s në Kosovë;
kishte marshuar kundër intervenimit në Irak. Kishte votuar me qindra herë kundër
rekomandimeve të partisë. Jeremy Corbyn përmblidhte – në formën më të rrumbullakuar
të mundshme – gjithë elektoratin e majtë laburist në Britani që konfrontonte
ecjen e partisë në njëzet e sa vitet e fundi. Ky elektorat ishte larguar nga
partia për shumë kohë pikërisht për shkak të qëndrimeve centriste të laburistëve
– praktikisht nga Thatcher e këndej. Kështu, në fjalimin e parë pas-fitues, ai
ju drejtua bashkëfestuesve me “...mirë se u kthyet në shtëpi”.
-2-
Fitorja e 60% të
votave partiake nga një pretendues që një ora para përfundimit të afatit
nominues nuk i kishte votat e mjaftueshme, vërtetë bën një tregim të rrallë
veror. Kjo fitore bindëse e tij ishte siguruar nga anëtarët e partisë laburiste;
nga plot 552 mijë sosh.
Zgjedhja e
kryetarit të partisë kishte ndryshuar formë menjëherë pas dorëheqjes së Ed
Miliband. Në vitin 2015, sistemi i vjetër zgjedhor, nga një proporcion i ndarë
në tresh në mes të deputetëve të partisë, anëtarëve të thjeshtë dhe sindikatave
(të cilat në Britani janë të ndërlidhura me Partinë Laburiste) ishte zëvendësuar
nga sistemi i thjeshtë “një anëtar, një votë”. Pra, kryetari i partisë do të
zgjidhej nga anëtarët e Partisë. E për të qenë anëtarë i laburistëve në Angli, kërkohej
përmbushja e një formulari dhe pagesa e 3 funtave (pak më shumë se 4 eurove) për
anëtarësim vjetor. Kanditimi i Jeremy Corbyn kishte kthyer njëmend në parti
laburistë e të asociuar tjerë me lëvizjet konfrontuese brenda partisë, dhe ndaj
konzervatorëve njëtrajtësisht.
Corbyn, përgjatë
gjithë fushatës zgjedhore kishte transfomurar mënyrën e komunikimint me publik.
Paraqitjet televizive – karakteristika të rëndomta të garave në Britani – i
kishte zëvendësuar me tubime qytetare; në qytete, qyteza e fshatra. Ky fakt
kishte bërë që shumë të rinj e të reja të dëgjonin një alternativë më ndryshe
ngase ishin mësuar të dëgjojnë përgjithmonë. Ato gjithashtu kishin ringjallur
interesat e unioneve e sindikatave që për shumë kohë kishin ftohur marrëdhëniet
me laburistët; aleatin natyral të tyre.
Në përgjithësi,
fushata e Corbyn thyente tabunë e centralistëve të Ed Miliband. Ky centralizëm
ishte shpërfaqur si i dobët – dhe madje i padenjë – për të ndaluar rritjen dhe
fitoren e re nacionale të konzervativëve në maj të vitit 2015. Në të vërtetë, për
shumë mendime laburiste në Britani, vëmendja e anëtarëve të partisë nga e majta
e Corbyn ishte pikërisht refleksion hidhërimi për dështimin ndaj konzervatorëve.
Duke lexuar këtë gatishmëri,
Corbyn në fushatë kishte shpalosur dhe bindjet e tij për transformim nga një
parti e qendrës së majtë në një parti tërësisht të majtë. Propozimet e tij i përmbyllte
me mburrje e thirrje për qëndrime tërësisht socialiste e herë-herë dhe neo-komuniste.
Ai propozonte nacionalizimin e hekurudhave dhe impianteve energjetike.
Propozonte shkurtimin e deficiteve
buxhetore jo me shtrëngime të shpenzimeve (siç praktikonin konzervatorët tash e
sa kohë) por me rritje të taksave për të pasurit. Propozonte madje dhe një kufi
të pagave që dikush mund t’i siguronte në Britani. Në fushën e sigurisë,
insistonte në daljen e Britanisë nga NATO dhe përfundimisht mosintervenimin në
asnjë konflikt jashtë. Siç edhe kishte kundërshtuar gjatë gjithë angazhimit
politik të tij intervenimin e NATO-s kundër Serbisë në Kosovë, kundërshtonte
edhe intervenimin e sotshëm në Siri, qoftë si domosdoshmëri ndaj Assadit, qoftë
ndaj ISIS-it. Në disa raste, me fokus në Lindjen e Mesme, Corbyn kishte nxitur
reagime të shumta në Britani. Ai, jo rrallëherë, konsideronte Hamasin e
Hezbollahun atje si miq të tij.
Jeremy Corbyn,
ishte krejtëisht ndryshe; ndryshe natyrisht nga konzervatorët në pushtet,
ndryshe nga bashkëpartiakët laburistë.
-3-
Më ndryshe,
natyrisht nuk do të thoshte më mirë. Partia Laburiste e Britanisë ishte e
vetmja parti – e themeluar si e majtë – që historikisht nuk kishte pasur
relacion me asnjërën prej partive komuniste nëpër Evropë. Laburistët madje, siç
dhe argumentova më lartë, në disa faza zhvillimore kishin lëvizur nga një qëndrim
i majtë në një të qendrës së majtë. Në Britani, për vite shumë, laburistët e
qendrës së majtë konsideronin procesin e privatizimit si të domosdoshëm. Ata
kishin qëndrime të njëjta edhe për iniciativën private atje; për domosdoshmërinë
e kufizimit të rolit të sindikatave në vendimmarrje, për tregun e lirë e për
kapitalizmin. Qëndrimet si këto, për laburistët dhe përkrahësit e tyre, ishin bërë
si të dhëna tashmë.
E mu për shkak të
qëndrimeve si këto, qeveritë laburiste kishin qenë bukur atraktive. Ato, në
rrethana kohore të caktuara shënonin ditët më të mira të partisë e bindjeve. Qeveria
e Tony Blair kishte marrë tre mandate rresht. Atraktiviteti i laburistëve
kishte humbur me ardhjen e Ed Miliband. Ai, në asnjë rrethanë nuk kishte
arritur të shpërfaqë laburistët si alternativë të denjë konzervatorëve; të cilët,
për pesë vite qeverisje, duke ndjekur principet e djathta ekonomike e politike,
kishin transformuar Britaninë e Madhe nga një vend me recesion, në një vend me
normën më të lartë ekonomike në BE.
Kjo paaftësi përballuese
e së djathtës, nuk do të nënkuptonte kalimin në të majtë. Mund të nënkuptonte përmirësim
të ofertës politike, ngritje të karizmës – dhe në fund – gjetjen e një lideri që
unifikon oponencën konzervatore, por jo domosdo kalimin në inat në krah krejtësisht
tjetër. Për këtë arsye, figurat kryesore të laburistëve kishin kundërshtuar përzgjedhjen
e Jeremy Corbyn. Tony Blair, Gordon Brown, David Milliband, Alistair Campbell, Jack
Strawe Neil Kinnock ishin disa nga figurat kryesore të Partisë Laburiste që
publikisht e gjatë gjithë kohës kishin kundërshtuar – për të gjitha arsyet e thënë
më lartë – zgjedhjen e Corbyn në krye të partisë.
Sepse, për
mendimin e emrave laburistë si këta, gara e vërtetë nuk ishte brenda partisë,
por në përballje me konzervatorët. Dhe nëse laburistët do të shpërfaqeshin me
një majtist e konfrontist në zgjedhje nacionale, humbja – rrjedhimisht rrënimi
i mëtutjeshëm i partisë – do të ishte dhe më evident. Britanikët megjithatë
kuptonin rëndësinë e aleancave ushtarake, të tregut të lirë, kapitalizmit e mirëqenies.
Corbyn mund të kishte transformuar përkrahësit e partisë – rrjedhimisht të ketë
mobilizuar të rinj e të reja që kanë energji për tubime e bindje neo-komuniste,
por, sipas të njëjtëve figura laburiste, ai kishte humbur shumë centristë e
shumë laburistë të tjerë. Është e vërtetë se ai ishte zgjedhur nga shumica e anëtarëve
të partisë, por është po aq e vërtetë se qytetarët e tjerë, jo anëtarë të
partisë, nuk ndanin bindjet e tilla asnjëherë. Jo gjithmonë përkrahja partiake
nënkuptonte dhe përkrahje të votuesve – natyrisht.
-4-
Zgjedhja e Jeremy
Corbyn si kryetar i Laburistëve – dhe potencialisht nesër si kryeministër i
Britanisë – nuk bën në asnjë rrethanë lajm të mirë për Kosovën. Përjashto ndikimet
e tij të brendshme mbi baza ideologjike, pra ato mbi nacionalizimin e pronës private,
mbi kufizimet në fitime e mbi taksat super të larta – që mesiguri se do të përfundojnë
në kolaps elektoral në zgjedhjet e vitit 2020 atje (britanikët janë më të
mençur se kaq) – janë qëndrimet e tij mbi NATO-n, rolin e Britanisë në
politikën e jashtme, e në rrethana edhe anëtarësimin e Britanisë në vet BE, që
përbëjnë rrezik njëmend për vendin tonë.
Jeremy Corbyn ka
qenë – dhe vazhdon të jetë – kundërshtues
i intervenimit të NATO-s në Kosovë. Në vitin 2004, Jeremy Corbyn me 24 deputete
të tjerë, shfaqet si nënshkrues e mbështetës i një mocioni parlamentar në
Britani, që e konsideron intervenimin e NATO-s në Kosovë si “gjoja humanitar”
dhe pjesë të “një propagande mashtruese perëndimore” të ushtruar nga SHBA-të
dhe NATO, mbi gjoja “gjenocidin” e kryer në Kosovë. Në mocion, madje, citohet
edhe një komandat spanjoll i KFOR-it të ketë thënë se “asnjë varr masiv nuk është
gjendur në Kosovë”.
Shumë më herët se
kjo, në dhjetor të vitit 1999, krye-laburisti i sotshëm Corbyn, në një diskutim
parlamentar kundërshton cilësimin e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës nga politika
britanike, nga një organizatë terroriste në një forcë çlirimtare. E konsideron
këtë transformim si të rrezikshëm për politikën britanike.
Në të njëjtin
vit, gjatë një përballje me kryeministrin e atëhershëm Tony Blair, Jeremy
Corbyn argumenton kundër Kosovës si projekt “i pavarur ose pjesë e ndonjë
federate”. Ai shton se duhet të ndërpritet “demonizimi i popullit serb atje”.
Pjesën e intervenimit të NATO-s e sheh si arsye të ikjes së mijëra refugjatëve.
Kërkon me ngulm ndërprerjen e bombardimeve dhe adresimin e çështjes së Kosovës
vetëm në kuadër të Kombeve të Bashkuara.
Ky averzion i Jeremy
Corbyn ndaj intervenimit në Kosovë ekstrapolohet sot edhe në propozimin e tij për
tërheqje nga NATO e vet aleanca ushtarake e Britanisë me SHBA-të. Rrjedhimisht,
në çdo rrethanë të forcimit të tij, dobësohet aleanca atlantike, dhe me këtë
edhe njëri prej aleatëve më qenësor të shqiptarëve sot. Pra, përtej një
averzioni individual ndaj projektit Kosovë, Jeremy Corbyn ka pikëpamje
konfrontiste edhe ndaj aleancave ushtarake perëndimore që kanë implementuar
këtë projekt Kosovë. Për këto, dhe arsye të tjera, secili avancim i tij është,
për fatin tonë të keq (dhe të pakontrolluar) lajm jo i mirë.
Gjasat e tij për
zgjedhje si kryeministër mbesin reale. Gjithsesi, Corbyn mbetet më pak i
favorizuar nga kryeministri i tanishëm Cameroon, që megjithatë po tregon qëndrueshmëri
ekonomike e rritje të standardit jetësor atje. Numrat e papunësisë, borxhi
publik e deficiti buxhetorë po shënojnë numrat më të ulët të regjistruar në
Britani. Pavarësisht të gjitha, deri në zgjedhjet e ardhshme mbetet shumë kohë.
Një lëkundje ekonomike, një ngritje tjetër e paparashikueshme e Corbyn në
publik – e mbi të gjitha një ngopje me konzervativët – mund ta kalojë atë lehtësisht
në favorit.
No comments:
Post a Comment